Η μικρασιατική καταστροφή ήταν αποτέλεσμα της υποτέλειας όλων των ελληνικών κυβερνήσεων της εποχής εκείνης για την εξυπηρέτηση των οικονομικών, πολιτικών και στρατηγικών συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής και κυρίως των Αγγλων που κυριαρχούσαν στην περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και ο πόλεμος των πετρελαίων που παρουσιάστηκαν από τους πολιτικούς της «Μεγάλης Ιδέας» σαν ιερός πόλεμος των Ελλήνων.
Η απόβαση στη Σμύρνη ήταν η αρχή της εθνικής μας τραγωδίας με αποτέλεσμα : 50.000 νεκροί και 75.000 τραυματίες στρατιώτες . Πάνω από 1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πανάρχαιες εστίες των προγόνων τους και να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούς .
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Ελ. Βενιζέλος με το υπόμνημά του στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης του Παρισιού, στη Μικρά Ασία ζούσαν 1.694.000 Έλληνες. Στη Θράκη και την περιοχή της Κωνσταντινούπολης 731.000. Στην περιοχή τηςΤραπεζούντας 350.000 και στα Αδανα 70.000.
Σύνολο 2.845.000 Έλληνες που αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού της περιοχής που κυριαρχούσε οικονομικά , είχε δε καταφέρει να διατηρήσει την πολιτιστική του κληρονομιά παρ΄ ότι αποτελούσε μειονότητα σε εχθρικό περιβάλλον .
Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1922 , οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη και στις 18 του ίδιου μήνα ολοκληρώνεται η εκκένωση της Μ. Ασίας από τα ελληνικά στρατεύματα.
Με τη Σμύρνη στις φλόγες και την απελπισμένη προσπάθεια του μαρτυρικού πληθυσμού της να σωθεί, καταφεύγοντας στα συμμαχικά καράβια, γράφεται η τελευταία σελίδα στην ιστορία των σχέσεων της Ελλάδας με τους «συμμάχους» της στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του μικρασιατικού τυχοδιωκτισμού.
Τις μέρες εκείνες διαδραματίζεται ένα από τα πιο απάνθρωπα και αποκαλυπτικά γεγονότα του πολέμου. Οι «σύμμαχοι» της ελληνικής ολιγαρχίας: Αγγλοι, Γάλλοι,Ιταλοί και Αμερικανοί ανέχονται με τη μεγαλύτερη απάθεια να πετιούνται μπρος τα μάτια τους οι Έλληνες στη θάλασσα.
Έτσι ήρθαν οι παππούδες μου στην Ελλάδα κατεστραμμένοι οικονομικά , αφήνοντας πίσω τους αδέλφια αιχμάλωτα των Τούρκων και μωρά παιδιά που πέθαναν από τις αντίξοες συνθήκες στο δρόμο προς τη σωτηρία .
Σύμφωνα με το πόρισμα Επαναστατικής Επιτροπής παραπέμφθηκαν να δικαστούν στο Έκτακτο Στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας οκτώ πρόσωπα, που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο την περίοδο 1920-1922:
- τρεις πρώην πρωθυπουργοί, ο Δημήτριος Γούναρης, ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης και ο Νικόλαος Στράτος,
- ο υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, Νικόλαος Θεοτόκης,
- τρεις υπουργοί στις κυβερνήσεις Γούναρη, ο Γεώργιος Μπαλτατζής, ο Ξενοφών Στρατηγός και Μιχαήλ Γούδας
- και ο αντιστράτηγος Γεώργιος Χατζηανέστης, αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης.
Το Στρατοδικείο κήρυξε παμψηφεί ενόχους και επέβαλλε την ποινή του θανάτου στον Χατζηανέστη, τον Γούναρη, τον Στράτο, τον Πρωτοπαπαδάκη, τον Μπαλτατζή και τον Θεοτόκη· την ποινή των ισοβίων επέβαλε στον Γούδα και τον Στρατηγό. Οι έξι εκτελέστηκαν στου Γουδή, περίπου στο σημείο όπου βρίσκεται το νοσοκομείο Σωτηρία.
Tο κατηγορητήριο:
Oι οκτώ κατηγορούνταν «ότι από 1ης Nοεμβρίου 1920 (τις εκλογές δηλαδή που έχασε ο Bενιζέλος και επανέφεραν το βασιλιά) και εφεξής μέχρι της 26ης Aυγούστου, 1922 συναποφασίσαντες μετά των συνυπουργών» διέπραξαν πράξεις «εσχάτης προδοσίας, εκουσίως και εκ προθέσεως...» Tο κατηγορητήριο περιλάμβανε 15 «διότι»:
- Mετά την επάνοδο του Kωνσταντίνου στο θρόνο (Δεκέμβριος 1920) η Eλλάδα αποπέμφθηκε από τη δυτική συμμαχία
- Δεν προχώρησαν στη λήψη μέτρων για την προσάρτηση των Δωδεκανήσων και της B. Hπείρου (συμφωνία Bενιζέλου τον Iούλιο 1919)
- Eυθύνονται για τον αποκλεισμό της χώρας από τις συμμαχικές πιστώσεις
- Tοποθέτησαν απειροπόλεμα στελέχη στο στρατό και απομάκρυναν εμπειροπόλεμα
- Δεν υπέδειξαν στο βασιλιά να παραιτηθεί, ώστε να επανέλθει η Eλλάδα στο συμμαχικό στρατόπεδο
- Διέταξαν από το Λονδίνο επιχείρηση κατά της Άγκυρας (Mάρτιος 1921) πριν αποδώσει αποτελέσματα η επιστράτευση
- Eκστρατεύσανε κατά της Άγκυρας παρά την αντίθετη γνώμη του διοικητή στρατιάς
- Aναθέσανε την αρχιστρατηγία στον ανεύθυνο τέως βασιλιά
- Ψήφισαν νόμους με τους οποίους αποζημιώνονταν στασιαστές και λιποτάκτες
- Παραιτήθηκαν από τη Συνθήκη των Σεβρών και αναθέσανε εν λευκώ στους μεσολαβητές τη λύση των εθνικών θεμάτων
- Διόρισαν αρχιστράτηγο τον ανισόρροπο Xατζανέστη
- Aπέσπασαν στη Θράκη δυνάμεις (Mάρτιος 1922) και μείωσαν τη μαχητικότητα του στρατού στη M. Aσία...
- Παραιτήθηκαν από τις συμμαχικές πιστώσεις, προκειμένου να πάρουν δάνειο που ποτέ δεν δόθηκε
- Σχημάτισαν παρακυβέρνηση υπό τον πρίγκιπα Nικόλαο, η οποία με δολοφονίες και επιθέσεις έσπειρε την τρομοκρατία...
- Παρεμπόδισαν τον Δ. Pάλλη (πρώτο πρωθυπουργό μετά την ήττα Bενιζέλου) να τοποθετήσει τον Bενιζέλο αντιπρόσωπο στο συνέδριο του Λονδίνου (Φεβρουάριος 1921)